Tuesday, 30 October 2012

ស្រូវ១ម៉ឺនហិកតានៅកោះញែកប្រឈមនឹងស្វិតខូច

Tuesday, 30 October 2012

ឃួន លក្ខិណា

ដំណាំស្រូវកសិករខេត្តមណ្ឌលគិរីប្រឈមនឹងការស្វិតខូច ដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត។ រូប ជីវ័ន

មណ្ឌលគិរីៈ ប្រជាកសិករប្រមាណជាង៣ពាន់គ្រួសារ រស់នៅក្នុងឃុំចំនួន៦ ក្នុងស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី កំពុងប្រឈមនឹងការខូចខាតដំណាំស្រូវប្រមាណជា១ម៉ឺនហិកតា ដោយសារតែជួបគ្រោះរាំងស្ងួតនារដូវចុងឆ្នាំហៀបប្រមូលផល នេះ។
លោក ហួត សូនី មន្ត្រីស្រុកកោះញែកបានប្រាប់ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍កាលពីថ្ងៃចន្ទថា មានឃុំចំនួន៦ នៅស្រុកកោះញែកកំពុងជួបគ្រោះរាំងស្ទួត ចាប់ពីដើមខែតុលារហូតមកដល់ពេលនេះ។ ឃុំទាំង៦នោះ រួមមាន ឃុំអរបួន ឃុំសុខសាន្ត ឃុំស្រែសង្គម ឃុំណងឃីលឹក ឃុំស្រែហ៊ុយ និង ឃុំរយ៉។
លោកបញ្ជាក់ថា គ្រោះរាំងស្ងួតនេះអាចបំផ្លាញដំណាំស្រូវប្រជាកសិករទាំងស្រុង ប្រសិនបើគ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ឲ្យបានទាន់ពេលវេលាទេ នោះ។
លោកប្រាប់ ថា៖«មានពីរឃុំដែលជួបគ្រោះរាំងស្ងួតខ្លាំង ជាងគេ គឺឃុំស្រែសង្គម និងឃុំសុខសាន្ត ប៉ុន្តែ អាជ្ញាធរកំពុងមមាញឹកយកចិត្តទុកដាក់លើការងារនេះ»។
លោក មឺល សឿន អភិបាលស្រុកកោះញែក បានប្រាប់ដែរថា ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាខាងលើ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែតុលា គណៈអភិបាល ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តមណ្ឌលគិរី អាជ្ញាធរដែនដី មន្ត្រីជំនាញមន្ទីរធនធានទឹក និងមន្ត្រីជំនាញមន្ទីរកសិកម្មខេត្ត បានចុះត្រួតពិនិត្យតំបន់រងគ្រោះទាំង៦ឃុំ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយបន្ទាន់ហើយដែរ។
លោកបន្តថា ឆ្លងតាមកិច្ចពិភាក្សារួច អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី បានដាក់ចេញជាវិធានការជំរុញឲ្យមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវ រៀបចំម៉ាស៊ីនបូមទឹក ដើម្បីត្រៀមអន្តរាគមន៍បូមទឹកសង្គ្រោះស្រូវរបស់កសិករកុំឲ្យស្វិត ឬស្កកខូច។
លោកអះអាងថា ៖ «អាជ្ញាធរគ្រប់ថ្នាក់ កំពុងតែព្រួយបារម្ភពីបញ្ហានេះខ្លាំងណាស់។ យើងកំពុងប្រឹងប្រែងរកគ្រប់វិធី ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់បញ្ហានេះឲ្យអស់ពីលទ្ធភាព បើទោះជាការរួមចំណែករបស់យើងមិនអាចជួយបានទាំងស្រុងក្តី ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចក៏អាចសង្គ្រោះ បានពី៦០ទៅ៧០ភាគរយដែរ។
លោក មឺល សឿន បានបន្តឲ្យដឹងដែរថា បច្ចុប្បន្នអាជ្ញាធរខេត្តនៅមិនទាន់មានគោលការណ៍ ត្រៀមស្រូវពូជសម្រាប់ផ្តល់ឲ្យកសិករនៅឡើយ ព្រោះថា ការផ្តល់ស្រូវពូជអាចធ្វើទៅបាននៅក្រោយពេលប្រមូលផលស្រូវ នៅចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ ដែលនៅពេលនោះអាចនឹងសរុបទិន្នន័យពីផលស្រូវដែលទទួលបានប្រចាំ ឆ្នាំនេះ និងការខូចខាតហើយនិងតម្រូវការពូជបន្ថែមទៀត។
លោក ចាន់ យឿន អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែតុលានេះថា បានចេញបញ្ជាឲ្យអាជ្ញាធរនិងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ ត្រូវរៀបចំដាក់ម៉ាស៊ីនបូមទឹកឲ្យបានគ្រប់កន្លែងក្នុងឃុំទាំង៦ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះស្រូវប្រជាកសិករដើម្បីឆ្លើយតបតាមការ ស្នើសុំរបស់ពួកគាត់ដែលកំពុងតែជួបការលំបាកឲ្យបានជាបន្ទាន់ បំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោក ធន អ៊ន់ មេឃុំស្រែសង្គមឲ្យដឹងថា ឃុំស្រែសង្គម គឺជាតំបន់ដែលជួបគ្រោះរាំងស្ងួតខ្លាំងជាងគេ ដូច្នេះនៅពេលធ្លាក់ខ្យល់និងមានកំដៅថ្ងៃខ្លាំង ដីនៅតំបន់នេះបានប្រេះបែកក្រហែង រីឯស្រូវដែលកំពុងចេញកួរក៏ប្រែជាស្កកដោយអន្លើៗដែរ។ លោកបន្តថា កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ លោកបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរួបរួមកម្លាំងគ្នាលើកប្រឡាយទឹកឲ្យ បាន៧ខ្សែថែមពីលើ ប្រឡាយ២ខ្សែដែលមានស្រាប់ សម្រាប់ជាប្រភពទឹកស្រោចស្រពដំណាំស្រូវពេលជួបគ្រោះរាំង ស្ងួត។ លោកបន្តថា៖ «ពលរដ្ឋភាគច្រើនក្រីក្រ ពឹងតែដំណាំស្រូវផ្គត់ផ្គង់ក្រុមគ្រួសារតែបើស្រូវពួកគាត់ ខូចខាត ច្បាស់ជាអាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាធំសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា»។
លោក គួយ ពុំ ប្រធានរដ្ឋបាលសាលាស្រុកកោះញែកបានប្រាប់ដែរថា លោកបានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរឃុំត្រូវចុះស្រង់ស្ថិតិអ្នករងគ្រោះឲ្យ បានច្បាស់ ដើម្បីងាយស្រួលឲ្យដឹងពីការខូចខាតពិត ហើយថា គិតដល់រសៀលថ្ងៃចន្ទ អាជ្ញាធរបានត្រៀមម៉ាស៊ីនបូមទឹកចំនួន៨០គ្រឿង អន្តរាគមន៍នៅឃុំស្រែសង្គមមុនគេ។ លោករំពឹងដែរថា ៖«ការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនបូមទឹកអាចនឹងមានចំនួនច្រើនជាងនេះទៀត»៕

Source: The Phnom Penh Post http://postkhmer.com/index.php/national/1-national-news/88132-2012-10-30-03-46-48

Education

When you go to university, choose a university that teachs you how to build your dream on the major you chose to study. If lecturers do not give you inspiration on what you are studying, they do not have inspiration on what they are teaching themselves.

By Miranda Pen

Sunday, 28 October 2012

My Note - Criticism

Criticism

If you spend too much time to criticize others, you do not have enough time to criticize and improve yourself. You cannot change the way of their thinking if they don't need to. Improve yourself first, when it is time and they recognize that they need you, you lead and save them.

By Miranda Pen

My Dad's Note

Saturday's note of my Dad

Saturday is the best day for me and my dad. When he was alive and when we were in the same city, we always had coffee together and then had quite a long drive to the rural areas to see how people are living, while we were talking about everything.

One Saturday he taught me: "We don't lay down for nobody. Tell them if they wanna offend us and win us, they gotta step over our dead body first."

By Miranda Pen

Friday, 26 October 2012

វិស័យកសិកម្ម ជាតម្រូវការចាំបាច់ របស់ប្រជា ពលរដ្ឋ

Friday, 26 October 2012 15:52 ដោយៈដើមអម្ពិល(DAP) ID-067

ភ្នំពេញ៖ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងកសិកម្ម បានឲ្យដឹងថាវិស័យ កសិកម្មផ្តល់នូវស្បៀង អាហារ វត្ថុធាតុ សសៃ និងថាមពលសម្រាប់ តម្រូវការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់ រហ័សរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅជនបទ ទីក្រុង ក្នុងជីវភាព រស់នៅ និងការហូបចុករបស់ពួកគេ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ច័ន្ទ តុងអ៊ីវ មានប្រសាសន៍នៅក្នុងទិវាស្បៀង អាហារពិភពលោក នាព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម នារាជធានីភ្នំពេញ ថាបច្ចុប្បន្ននេះតម្រូវការ សម្រាប់ស្បៀងអាហា និងចំណីប្រមាណ១,៨ពាន់លានតោន សម្រាប់ការចិញ្ចឹម ប្រជាជនប្រមាណ៧ពាន់លាននាក់ នៅឆ្នាំ២០៥០ខាងមុខប្រជាជនកើនឡើង ដល់ប្រមាណ៩,២ពាន់លាន នាក់និងតម្រូវការស្បៀងរហូតដល់៣ពាន់លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
បច្ចុប្បន្ននេះនៅលើពិភពលោកបញ្ហាសន្តិសុខស្បៀង វិស័យកសិកម្មប្រឈមមុខតម្រូវការស្បៀងអាហារ ច្រើន តាមកំណើនប្រជាជន ការរងសំពាធលើធម្មជាតិ និងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារផលិតផល កសិកម្មនាពេល បច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា” យើងដឹងហើយថាប្រទេសកម្ពុជាយើងពឹងផ្អែកលើវិស័យកសិកម្ម ដូច្នេះក្រសួងកសិកម្ម បានអនុវត្តន៍យុទ្ធសាស្រ្តរបស់ខ្លួនធ្វើយ៉ាងណាឲ្យវិស័យកសិកម្មនេះជួយ កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ របស់ ប្រជាពលរដ្ឋ ដោះស្រាយសន្តិសុខស្បៀងនិងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាយើងផងដែរ”។
តំណាងកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក លោកជីន ព្យែរ ដឺរ ម៉ា ហ៊្សេរី (Jean Pierre de Margerie )មាន ប្រសាសន៍ផងដែថា អង្គរការស្បៀងអាហារពិភពលោកបានទិញស្រូវ អង្ករពីកម្ពុជាចំនួន១៥.០០០តោន ក្នុងមួយឆ្នាំៗដើម្បីលើកកំម្ពស់ផលិតផល និងបង្កើនការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ”ជាសកលអង្គរកាស្បៀង អាហាពិលោកបានទិញអង្ករពីកម្ពុជា១៥.០០០តោនក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីពង្រើងធុរៈកិច្ចរបស់កម្ពុជា តាមរយៈការ ទិញអ្វីដែលមាននៅក្នុងស្រុក “។
លោកមានប្រសាសន៍បន្តថា ដោយប្រទេសកម្ពុជា ពឹងផ្អែកលើវិស័យកសិកម្មដូច្នេះការពង្រើងវិស័យកសិកម្ម វាជួយរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាជនយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។
សូមជម្រាបថានៅក្នុងឆ្នាំ២០១២នេះអង្គការសហប្រជាជាតិបានប្រកាសជាឆ្នាំទិវាសហគមន៍កសិកម្មអន្តរជាតិក្រោមប្រធានបទ “សហគ្រាសសហគមន៍កសិកម្មកសាងនូវពិភពលោកមួយល្អប្រសើរ” និងទិវាស្បៀងអាហារពិភពលោកឆ្នាំ ២០១២ នេះក៏បានលើកប្រធានបទ “សហគមន៍កសិកម្មផ្តល់ស្បៀងអាហារដល់ពិភពលោក” ៕

Source: DAP News http://www.dap-news.com/2011-06-14-02-39-55/51601-2012-10-26-08-55-15.html

ការបង្កបង្កើន ផលស្រូវវស្សា ឆ្នាំ២០១២ លើស ផែនការកំណត់

Friday, 26 October 2012 16:02 ដោយ ៖ ដើមអម្ពិល(DAP): ID-078

ភ្នំពេញៈ ស្ថានភាពបង្កបង្កើន ផលស្រូវវស្សា សម្រាប់ឆ្នាំ២០១២ នេះ មានលក្ខណៈ ល្អប្រសើរ នៅទូទាំងប្រទេស ដែលបានអនុវត្ត លើសផែនការ ដោយការដាំដុះ ដំណាំស្រូវបាន សរុបចំនួន ប្រមាណ២,៥៧ លានហិកតា។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ច័ន្ទ តុងអ៊ីវ មានប្រសាសន៍ ក្នុងទិវាស្បៀង អាហារ ពិភពលោក នៅសកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទកសិកម្ម នាថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ថា បើទោះបីជា ស្ថានភាពបង្ក បង្កើនផលរដូវ វស្សាឆ្នាំនេះ បានជួបនូវបញ្ហា មិនប្រក្រតីជាច្រើនបង្ក ដោយបាតុភូត ធម្មជាតិ ដូចជាកង្វះទឹក និង មានជំនន់ទឹកភ្លៀង នៅតាមតំបន់មួយ ចំនួនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែការបង្កបង្កើន ផលគិតមក ដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា នេះ ការផលិតស្រូវ មានកម្រិតល្អ ប្រសើរទូទាំងប្រទេស ដែលបានអនុវត្ត លើសផែនការដោយ ការដាំដំណាំ សរុបមាន ចំនួន ២,៥៧លាន ហិកតា ស្មើនឹង១០៥ភាគរយ នៃផែនការ ២.៣៦៦.៧៧០។
លោកបន្ថែមថា រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួងកសិកម្ម បានជំរុញឲ្យប្រជាកសិករ ធ្វើយ៉ាងណា ត្រូវខិតខំបង្ក បង្កើនផលស្រូវ ឲ្យបានទាន់ ពេលវេលា ។ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានប្រកាស ដាក់ចេញនូវគោល នយោបាយស្រូវ និងនាំ ចេញអង្ករ ដោយកំណត់យក ឆ្នាំ ២០១៥ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យ កម្ពុជា អាចផលិតស្រូវលើស ៤លានតោន និងនំាចេញអង្ករបាន ១លានតោន៕

Source: DAP News http://www.dap-news.com/2011-06-14-02-39-55/51602-2012-10-26-09-05-04.html

Saturday, 13 October 2012

Effect of Stylosanthes guianensis supplementation on intake and nitrogen metabolism of Bos indicus cattle offered a basal diet of mixed rice straw and tropical grass

Miranda Pen, Darryl Savage, John Nolan, Seng Mom

Abstract

The effect of supplementing a mixed rice straw and tropical grass diet with legume as a nitrogen source on intake, digestibility, rumen ammonia and microbial protein production was evaluated in Bos indicus cattle. Four rumen-cannulated steers were used in a cross-over design with two diets and two periods. The diets were T1 = 40% rice (Oryza sativa L.) straw + 60% grass (Brachiaria spp. cv Mulato II hybrid) and T2 = 40% rice straw + 30% grass + 30% legume (Stylosanthes guianensis cv CIAT 184) on DM basis. Supplementation with legume doubled (P < 0.01) rice straw and total N intake, and increased total DM intake by 32%. It did not affect the DM, OM, NDF and ADF digestibility (P > 0.05) but did increase (P < 0.05) N digestibility. Faecal N and total N outputs from T2 cattle were higher (P < 0.05) than T1 cattle, but urinary N output did not differ between diets (P > 0.05). N retention in T2 cattle was improved by 83% (P < 0.05) compared to T1 cattle. Rumen ammonia concentration, microbial protein production and efficiency of microbial protein production were improved (P < 0.05) when the legume forage was included in the straw-grass diet. We conclude that when a mixed rice straw and fresh grass diet is supplemented with approximately 30% legume (DM basis), significant improvements in DM and N intake can be achieved.

AN11307 Accepted 11 October 2012

Friday, 12 October 2012

បទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈគឺជាក្តីបារម្ភនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

Friday, 12 October 2012

ប៉ែន មីរ៉ាន់ដា

រូបភាពស្រើបស្រាលលើអ៊ីនធឺណែត ហើយក៏ត្រូវអ្នកខ្លះ ដាក់ក្នុងទូរស័ព្ទ។

លោកការីនិពន្ធជាទីរាប់អាន!
ការ រំលោភផ្លូវភេទ មានការកើនឡើងគួរឲ្យបារម្ភ ក្នុងសង្គមកម្ពុជានាទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសនៅតាមមូលដ្ឋានជនបទ។ ករណីដែលគួរឲ្យបារម្ភបំផុតនោះ គឺការកើតឡើងចំពោះកុមារី និងអនីតិជន ដែលនឹងប៉ះពាល់ ដល់អនាគត កិត្តិយស ការសិក្សា និងវិបត្តិផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ។ ករណីខ្លះ មានឧក្រិដ្ឋជនជាជីតា ឪពុកបង្កើត ឪពុកចុង ឪពុកមា ជាដើម ដែលទង្វើពួកគេ ស្មើនឹងសត្វតិរច្ឆាន។ តើស្ថានការណ៍នេះ បញ្ជាក់ថា ពួកគេមានជំងឺផ្លូវចិត្ត ឬយ៉ាងណា? ហេតុអ្វីទង្វើទាំងនេះ កំពុងតែកើតមានក្នុងសង្គមខ្មែរ ដែលមានវប្បធម៌ ប្រពៃណីដ៏ផូរផង់? តើគួរមានដំណោះស្រាយបែបណា?
បទ ឧក្រិដ្ឋរំលោភផ្លូវភេទ មិនមែនមានតែនៅកម្ពុជានោះទេ ប្រទេសណាក៏មានដែរ គ្រាន់តែតិច ឬច្រើន ហើយនៅប្រទេសជឿនលឿន បើបានកើតមាន ឧក្រិដ្ឋជនច្រើនជាជនវិកលចរិត ឬមានជំងឺផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ។ វប្បធម៌លោកខាងលិចបើកចំហ តែច្បាប់ និងការអនុវត្តច្បាប់របស់ពួកគេបានរឹតត្បិត មិនឲ្យទង្វើបែបនេះកើតមានទេ។
មូលហេតុចម្បង
ខ្ញុំយល់ថា ជនកម្ពុជា ដែលហ៊ានប្រព្រឹត្តអំពើគម្រក់ទាំងនេះ ក៏ដោយសារពួកគេមានជំងឺផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ឬរ៉ាំរ៉ៃ។ ហេតុផលចម្បងពីរជារោគសញ្ញានៃជំងឺផ្លូវចិត្ត ដែលឈានទៅដល់ការមិនអាចគ្រប់គ្រងតណ្ហារបស់ពួកគេគឺ៖
១. ការសេពគ្រឿងស្រវឹង៖ គ្រឿងស្រវឹងរួមមាន ស្រាស ស្រាថ្នាំ ទឹកត្នោតជូរ និងស្រាបៀរ ត្រូវបានតាំងលក់យ៉ាងអនាធិបតេយ្យក្នុងតម្លៃថោកៗ។ វាពិតជាគ្រឿងបំពុល ក្នុងចំណោមមនុស្សទាំងនៅទីក្រុង និងជនបទ ដោយមិនរើសពេលវេលានិងទីកន្លែងឡើយ។ ការសេពគ្រឿងស្រវឹងធ្វើឲ្យមនុស្សបាត់បង់វិញ្ញាណមិនដឹងខុសត្រូវ ។ វាបានក្លាយជាទម្លាប់ និងការពេញនិយមរបស់ក្រុមមនុស្សដោយសារសល់ពេលទំនេរច្រើន ឬមិនដឹងធ្វើអ្វី។ ពួកគេភាគច្រើន ក្រោយពេលស្រវឹងប្រព្រឹត្តអំពើពាលាអាវ៉ាសែ ដែលប៉ះពាល់ដល់សេចក្តីសុខ សុវត្ថិភាពនិងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់អ្នកដទៃ។ ការស្រវឹងជាប្រចាំប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទ ឈានទៅដល់ជំងឺផ្លូវចិត្ត។
២. រូបភាព និងវីដេអូស្រើបស្រាល ៖ ការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យា បានធ្វើឲ្យជនកម្ពុជាជ្រួលជ្រើមហួសពីការស្មាន។ បើអ្នកទិញទូរស័ព្ទ ឬកុំព្យូទ័រពីហាង អ្នកលក់សេវាកម្មបានបញ្ចូលកម្មវិធី ចម្រៀង រូបភាព និង វីដេអូ និងបញ្ចូលរូបភាព និងវីដេអូស្រើបស្រាល ដោយមិនគិតថ្លៃ បើអ្នកមិនបានប្រាប់ថា កុំទេនោះ។ ការផ្តល់សេវាកម្ម ផ្តេសផ្តាសទាំងនេះ មានសឹងគ្រប់ទិសទី ដោយគ្មានការគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់ និងដោយមិនបានដឹងពីផលប៉ះពាល់ ដល់សង្គមខ្មែរដ៏ស្អាតស្អំនោះឡើយ។ ការលក់ឌីសចម្លងនិងការចាក់បញ្ចាំងវីដេអូស្រើបស្រាលក៏កំពុង រីករាលដាលផងដែរ។
ផលវិបាក
ការបំប៉នតណ្ហាផ្លូវភេទរបស់ខ្លួន ត្រឹមប៉ុន្មាននាទី វាបានធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះ រងនូវវិបត្តិផ្លូវចិត្តអស់មួយជីវិត។ នេះជាវិធីចម្លងមេរោគជំងឺផ្លូវចិត្តក្នុងសង្គមខ្មែរ ដ៏គួរឲ្យភ័យខ្លាច ក្រៅពីជំងឺហ៊ីវ និងកាមរោគ។ ការបែកបាក់ក្រុមគ្រួសារ បាត់បង់សមាជិកគ្រួសារ បាត់បង់អនាគត កិត្តិយសបុគ្គល កម្លាំងការងារក្នុងសង្គម សុទ្ធតែជាផលវិបាក។
ដំណោះស្រាយ
១. ការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង៖ គ្រឿងស្រវឹងត្រូវតែលក់ដល់ជនណាដែលមានអាយុមិនតិចជាង១៨ ឆ្នាំ។ ការកម្រិតស្តង់ដារ ការលើកកម្ពស់គុណភាព ការវេចខ្ចប់ និងលិខិតអនុញ្ញាតការផលិត ដល់ផលិតករក្នុងស្រុក ចំពោះ គ្រឿងស្រវឹង ដូចជា ស្រាស ស្រាថ្នាំ ទឹកត្នោតជូរ គួរត្រូវតែជំរុញ។ ឧទាហរណ៍ ដូចជា គម្រោងស្រាតាកែវរបស់ JICA ជាដើម។ ការដំឡើងពន្ធអាករបន្ថែម លើគ្រឿងស្រវឹងក៏ជាដំណោះស្រាយផងដែរ។ ប្រយោជន៍នៅត្រង់នេះ មានពីរ ទីមួយ លើកកម្ពស់ផលិតផលក្នុងស្រុក ចំណូលអ្នកផលិត និងថវិកាជាតិ ទីពីរ ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ដែលមានតម្លៃថ្លៃជាងមុននឹង បង្វែរទិសដៅអតិថិជនពីអ្នកជនបទ និងក្នុងស្រុក ទៅជាអតិថិជនក្រៅស្រុក និងទេសចរបរទេស។
២.វិធានការក្តៅ របស់សមត្ថកិច្ចកម្ចាត់រូបភាព និងវីដេអូស្រើបស្រាលចេញពីសង្គមខ្មែរ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីរក្សាវប្បធម៌ ប្រពៃណីដ៏ផូរផង់របស់ខ្មែរ និងដើម្បីដុសខាត់ការគិត និងលុបបំបាត់ជំងឺផ្លូវចិត្ត ហើយនឹងលើកតម្កើង ភាពសុខដុមរមនាក្នុងសហគមន៍គ្រួសារខ្មែរ៕
ដោយ ប៉ែន មីរ៉ាន់ដា និស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិត នៅសាកលវិទ្យាល័យ New England នៅប្រទេសអូស្ដ្រាលី

Source: Phnom Penh Post http://postkhmer.com/index.php/national/letter-to-editor/87505-2012-10-12-04-11-31

ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនឹងក្លាយជាឧបសគ្គដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា

Friday, 12 October 2012

ម៉ៃ គុណមករា

កសិករកំពុងស្ទូងស្រូវ។ វិស័យកសិកម្ម ពិសេសដំណាំស្រូវងាយរងគ្រោះជាងគេពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ។ រូបថត ម៉ៃ វីរៈ

តូក្យូៈ លោក Jin Yong Kim ប្រធានធនាគារពិភពលោក បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាក្តីកង្វល់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអាស៊ីមួយចំនួន រាប់បញ្ចូលទាំងកម្ពុជាផងដែរ។
សេដ្ឋវិទូ កត់សម្គាល់ឃើញថា បញ្ហានេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យកសិកម្ម។
នៅសន្និសីទ ព័ត៌មានក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់ IMF និងធនាគារពិភពលោក លោកJim Yong Kim បានលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំពិតជាភ្ញាក់ខ្លាំងណាស់ កាលពី ៦ខែមុន ដែលទិន្នន័យស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បានធ្វើឲ្យយើងមានការភ័យខ្លាច»។
លោកបានថ្លែងថា គ្រោះរាំងស្ងួត ដែលបណ្តាលឲ្យទំនិញឡើងថ្លៃ គឺដោយសារការប្រែប្រួលបរិយាកាសដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ៩៧ភាគរយឯកភាពថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបង្កដោយមនុស្សគួរឲ្យភ័យខ្លាច។
លោក Kim លើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា យើងចាប់ផ្តើមសញ្ជឹងគិតយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ថា តើពិភពលោកនឹងទៅជាយ៉ាងណាសម្រាប់ជំនាន់កូនៗរបស់ពួកយើង។ តើយើងអាចស្វែងរកមធ្យោបាយបង្កើតទីផ្សារឲ្យកាន់តែធំ សម្រាប់បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗដោយផ្តោតជាសំខាន់លើការកាត់បន្ថយការ ប្រែប្រួលបរិយាកាសនោះ? ខ្ញុំគិតថា នឹងមានលទ្ធផលដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល។ យើងត្រូវលើកទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុន ក៏ដូចជាប្រទេសមួយចំនួន ដើម្បីចាប់យកឱកាសទាំងនោះ និងយល់បានថា ផ្លូវសម្រាប់ធ្វើឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច អាចជាផ្លូវដ៏ល្អ ក្នុងការស្វែងរកបច្ចេកវិទ្យាថ្មី វិធីសាស្ត្រថ្មីសម្រាប់កាត់បន្ថយការប្រែប្រួលបរិយាកាស»។
លោក ចាន់ សុផល ប្រធានសមាគមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ថាបរិយាកាសបច្ចុប្បន្ន នឹងជាប់ទាក់ទងនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ លោកបន្តថា៖ «ជាការពិត វាជាក្តីកង្វល់ទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារវានឹងប៉ះពាល់ដល់កសិករដែលងាយរងគ្រោះ។ វាប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់វិស័យកសិកម្ម»។
គ្រោះរាំងស្ងួតប៉ះពាល់ ដល់ខេត្តក្រុងចំនួន១១ ក្នុងចំណោម ២៤ខេត្តក្រុង នៅកម្ពុជា និងប៉ះពាល់ដល់សំណាបរាប់ពាន់ហិកតា។ នេះបើយោងតាមគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ។
ដំណាំស្រូវជាច្រើនហិកតានៅខេត្តមួយចំនួននៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏កំពុងរងផលប៉ះពាល់ដោយគ្រោះទឹកជំនន់ផងដែរ។
លោក សុផល បានលើកឡើងទៀតថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសយើង មិនទាន់បានដោះស្រាយនឹងគ្រោះមហន្តរាយ ធម្មតា ដូចជា ទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតនៅឡើយទេ។ មានជំនួយមួយចំនួនសម្រាប់ដោះស្រាយភាពខូចខាតទាំងនោះ។ អ្វីដែលសំខាន់យើងត្រូវការជំនួយដើម្បីទប់ទល់នឹងផលប៉ះ ពាល់ ដោយតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវកសាងប្រព័ន្ធធានារាសាស្ត្រនៅពេល មានទឹកជំនន់ ឬគ្រោះមហន្តរាយ ដូច្នេះកសិករអាចធ្វើកសិកម្មបាននៅគ្រប់រដូវ»៕CS

Source: Phnom Penh Post http://postkhmer.com/index.php/business/2-business-news/87513-2012-10-12-04-43-27

Sunday, 23 September 2012

ការចូលរួមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងសង្គមខ្មែរ

ដោយ រដ្ឋា វិសាល

2012-09-23

បច្ចុប្បន្នគេសង្កេតឃើញវត្តអារាម ព្រះសង្ឃ ក្នុងវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនារីកចម្រើនទាំងនៅទីក្រុង និងជនបទ។ មានសំណួរសួរថា ការរីកចម្រើនវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនានេះ តើមានឥទ្ធិពលបែបណាខ្លះទៅនឹងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមនៅពេលបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត?

រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជាបានកំណត់ថា ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ និងមានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្ទើរ ៩០% គឺជាអ្នកគោរពប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាច្រើនជំនាន់កន្លងទៅនិងនា បច្ចុប្បន្ននេះ។
ជាទូទៅ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើន គោរពប្រតិបត្តិព្រះសង្ឃតំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនា តាមជំនឿ និងទំនៀមទម្លាប់តៗគ្នាពីដូនតាមក។ ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកមានជំនឿលើព្រះពុទ្ធសាសនាចាត់ទុកព្រះសង្ឃជាទីពឹង នៅក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា ត្រូវការព្រះសង្ឃចូលរួមបុណ្យប្រពៃណីមាន បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ មាឃបូជា ពិសាខបូជា បុណ្យសពក្រុមគ្រួសារសាច់ញាតិ ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្លាប់ ពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ បុណ្យជាតិដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំ បុណ្យខួបឯករាជ្យជាតិ និងពិធីបុណ្យច្រើនទៀត ដែលប្រជាពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការ សង្គមស៊ីវិល អាជីវករ សិប្បករ សុទ្ធសឹងតែត្រូវការព្រះសង្ឃនៃព្រះពុទ្ធសាសនា។
ដោយសារពលរដ្ឋខ្មែរមានតម្រូវការព្រះសង្ឃនៅគ្រប់ការងារសង្គមបែប នេះ មានសាធារណមតិមួយចំនួនធំបានលើកតម្កើងថា ព្រះពុទ្ធសាសនា បានរួមចំណែកធ្វើឲ្យសង្គមមានការអភិវឌ្ឍន៍ តាំងពីអតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងតទៅអនាគតកាលថែមទៀត។
ព្រះភិក្ខុ សុណ្ណត្ថេរោ គង់នៅវត្តអូរចេង ក្នុងស្រុកកូនមុំ ខេត្តរតនគិរី ព្រះនាម វ៉េត សុណ្ណនី មានថេរដីកាគាំទ្រចំពោះទស្សនៈថា ព្រះពុទ្ធសាសនាមានតួនាទីសំខាន់ធ្វើឲ្យសង្គមមានការ រីកចម្រើន។ព្រះអង្គបានពន្យល់ថា ក្រៅពីបានបំពេញតួនាទីជួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណី និងបុណ្យនានាក្នុងសង្គមព្រះសង្ឃ ផ្អែកទៅលើទ្រឹស្ដីដែលមានចែងក្នុងគម្ពីរធម៌របស់ព្រះពុទ្ធបាន អប់រំមនុស្សឲ្យមានការយល់ដឹងនៅពេលបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត ហើយនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សដ៏សំខាន់។
ព្រះភិក្ខុព្រះនាម វ៉េត សុណ្ណនី៖ «ពុទ្ធសាសនាគឺផ្ដល់នូវ ការអភិវឌ្ឍន៍ចំពោះប្រទេសកម្ពុជាដូចជា ផ្នែកខាងអប់រំ ទៅតាមទស្សនៈព្រះពុទ្ធសាសនា។ ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ព្រះអង្គសំដែងថា ឲ្យមនុស្សចេះប្រព្រឹត្តនូវអំពើល្អ ដឹងគុណមាតាបិតា និងចេះសន្ដោសប្រោសប្រណីធ្វើសេចក្ដីល្អចំពោះអ្នកដទៃ ជាដើម»។
ព្រះអង្គមានថេរដីកាកត់សំគាល់ថា វិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាមិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យមានការរីកចម្រើនផ្នែក ធនធានមនុស្ស និងការយល់ដឹងនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែវត្តអារាម និងព្រះសង្ឃក៏ជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាក់ស្ដែង និងដ៏សំខាន់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរទៀតផង ពីព្រោះវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើនបានផ្ដល់ជាទីតាំងសាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ មណ្ឌលសង្គ្រោះក្មេងកំព្រា មនុស្សអនាថា គ្មានទីពឹង ហើយព្រះសង្ឃជាច្រើនបានរួមចំណែកក្នុងការងារអភិវឌ្ឍន៍សង្គមនេះ។
ព្រះភិក្ខុព្រះនាម វ៉េត សុណ្ណនី៖ «ខាងអភិវឌ្ឍន៍សង្គមគឺខាង ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះសង្ឃចុះជួយអប់រំ ដល់កុលបុត្រនៅក្នុងសាលាទាំងបឋម ទាំងអនុវិទ្យាល័យ។ ព្រះសង្ឃក៏បានចូលរួមចំណែកក្នុងសង្គមដូចជា ការកសាងផ្លូវ កសាងសាលា ស្ពាន មន្ទីរពេទ្យជាដើម ដើម្បីជួយសម្រាលដល់ការអភិវឌ្ឍន៍រាជរដ្ឋាភិបាលហើយមានចំណុចច្រើន បន្ថែមទៀត»។
នៅក្នុងសៀវភៅទស្សនវិជ្ជា ព្រះពុទ្ធសាសនារបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ ស សារុន ចេញផ្សាយកាលពីទសវត្សឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧៥ បានសរសេរថា ៧០% នៃពលរដ្ឋខ្មែរអ្នកគោរពប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាមិនបានយល់ដឹង ស៊ីជម្រៅពីវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនានៅឡើយដូចជា និយមន័យថាអ្វីជាសាសនា? អ្វីជាពុទ្ធសាសនា? ហើយតើ ទ្រឹស្ដីព្រះពុទ្ធសាសនាដឹកនាំមនុស្សមានគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិអ្វីខ្លះ? ជាដើម។
ព្រះគ្រូ សុវណ្ណ កូបរាសី អនុគុណ ស្រុកអណ្ដូងមាស ខេត្តរតនគិរី និងជាចៅអធិការវត្តសីលាសុវណ្ណគង្គា ព្រះនាម សាយ វិចិត្រ បានទទួលស្គាល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនក្នុងនោះ ក៏មានព្រះសង្ឃមួយចំនួនធំ ដែលជាអ្នកគោរពប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនានៅតែមិនទាន់បានប្រតិបត្តិ ត្រឹមត្រូវតាមការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ ដែលជាសង្គមវិទូមួយដ៏ធំនៅលើពិភពលោកនេះមែន។
ព្រះអង្គមានថេរដីកាបន្តថា ការមិនបានយល់ដឹងពីទ្រឹស្ដីអប់រំរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនានេះនឹងធ្វើ ឲ្យមានការយល់ខុស និងធ្វើខុសហើយប្រការទាំងអស់នេះក៏មិនបានលើកស្ទួយវិស័យ ព្រះពុទ្ធសាសនា និងជំរុញឲ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងសង្គមនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញការប្រតិបត្តិវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាដោយខ្វះការយល់ដឹងនឹង នាំឲ្យសង្គមមានបញ្ហាមិនប្រសើរមិនរីកចម្រើន។
ចៅអធិការវត្ត សាយ វិចិត្រ៖ «ជឿកាន់តាមគ្នាអញ្ចឹងទៅ គាត់មិនបានយល់ពីការអប់រំ មិនយល់ពីពុទ្ធដីការបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធធ្វើហ្នឹងចេះតែធ្វើតាមៗ គ្នា ឲ្យតែអ្នកឯងកាន់សាសនាអ្វី ខ្ញុំកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ប៉ុន្តែអត់បានយល់នូវពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទេ។ មិនបានសិក្សាស៊ីជម្រៅផ្នែកពុទ្ធដីកា តាមគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក។ សូម្បីអ្នកខ្លះអានអក្ខរាវិរុទ្ធបាលីនៃការសម្មាទានសីល ក៏អានសឹងមិនត្រូវផង ម្ល៉ោះហើយប្រែខុសទៅការអនុវត្តរឹតតែខុសថែមទៀត»។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងធម្មការនិងសាសនាឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននៅទូទាំងប្រទេស មានវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាជាង ៤.០០០ វត្ត និងព្រះសង្ឃជាង ៥០.០០០ អង្គ នេះមិនរាប់វត្ត និងព្រះសង្ឃខ្មែរនៅឯបរទេសមួយចំនួនទៀតនៅឡើយ។ ក្នុងនោះដែរក៏មានបង្កើតឡើងវិញពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យចំនួន៣ ពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យ អនុវិទ្យាល័យ សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សា និងសាលាធម្មវិន័យស្ទើរគ្រប់ខេត្តក្រុង។
អគ្គាធិការរងនៃពុទ្ធិកសិក្សាជាតិ បណ្ឌិត ឈិន ប៊ុនលី មានថេរដីកាថា ការរីកចម្រើនឡើងវិញនូវមូលដ្ឋានសិក្សាផ្នែកពុទ្ធសាសនានេះមាន សារៈសំខាន់ ដើម្បីឲ្យព្រះសង្ឃជាសមណសិស្សបានសិក្សាស្វែងយល់ត្រឹមត្រូវនៃ ពុទ្ធវចនៈ ដើម្បីយកមកអប់រំប្រជាពលរដ្ឋបង្កើនការយល់ដឹងបានត្រឹមត្រូវក្នុង វិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា។ ព្រះអង្គមានថេរដីកាបន្តថា សង្គមមួយអាចរីកចម្រើនបានប្រសិនប្រជាពលរដ្ឋមានការយល់ដឹងត្រូវ និងធ្វើត្រូវ ជាពិសេសវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា គឺបានរួមចំណែកធំធេងក្នុងបញ្ហានេះ។
លោក ឈិន ប៊ុនលី៖ «ឥឡូវពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យហ្នឹងកំពុងតែបង្កើត ថ្នាក់ក្រោយឧត្ដមទៀតបានន័យថា បើកថ្នាក់សញ្ញាប័ត្រជាន់ខ្ពស់ ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១២ ទៅ។ ព្រះសង្ឃកាលណាលោកមានការចេះដឹងហើយលោកនឹងពន្យល់ណែនាំទ្រឹស្ដី ពុទ្ធិសាសនាបានទូលំទូលាយ និងស៊ីជម្រៅ ដល់មហាជនឲ្យបានយល់នូវពុទ្ធវចនៈហ្នឹង ការរីកចម្រើនផ្នែកចំណេះដឹង ខាងស្មារតីរីកចម្រើនផ្នែកខាងការអភិវឌ្ឍន៍វប្បធម៌របស់យើង»។
កាលពីរបបរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬហៅថា របបខ្មែរក្រហមវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគោរពប្រតិបត្តិនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញវត្តអារាមព្រះសង្ឃ គម្ពីរធម៌ និងសាលាអប់រំទ្រឹស្ដីព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានបំផ្លាញទាំងស្រុង ហេតុនេះហើយគេសង្កេតឃើញការអភិវឌ្ឍន៍នៃសម័យខ្មែរក្រហម គឺប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅដោយគ្មានអាហារបរិភោគគ្រប់គ្រាន់ គ្មានសំលៀកបំពាក់គ្រប់គ្រាន់ បង្ខំឲ្យធ្វើការងារច្រើនលើសកម្រិត ប្រជាពលរដ្ឋមានជំងឺ ផ្លូវថ្នល់ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់ផ្នែកមិនមានការរីកចម្រើន និងប្រជាពលរដ្ឋជាង ១ លាននាក់ ត្រូវគេកាប់សម្លាប់៕

Radio Free Asia (RFA in Khmer) http://www.rfa.org/khmer/indepth/religion-09222012235917.html

Friday, 21 September 2012

ពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់នឹងសង្គម

ដោយ ទេព សុរ៉ាវី

2012-09-21

ក្នុងគោលបំណងបញ្ជ្រាបពុទ្ធឱវាទ ផ្សព្វផ្សាយនូវធម៌របស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទៅដល់មហាជន ដើម្បីរួមចំណែកជួយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ឲ្យជៀសផុតពីអបាយមុខផ្សេងៗ និងផ្ដល់ចំណេះដឹងទូទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការសាសនា បានបង្កើតកម្មវិធី "នាទីពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់សង្គម"។

កម្មវិធីនេះ បានផ្សព្វផ្សាយតាមវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ ទាំងរដ្ឋ និងឯកជន ដោយសង្ឃឹមថានឹងអាចទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យត្រងត្រាប់តាមពុទ្ធឱវាទ និងមានជីវភាពរស់នៅល្អនៅក្នុងសង្គម។
ពុទ្ធបរិស័ទជាច្រើន រួមមានលោកអាចារ្យ អាចារ្យរិនី យុវសិស្ស បានត្រងត្រាប់ និងលើកដៃប្រណម ផ្ទៀងស្ដាប់ព្រះសង្ឃទេសនាអប់រំចិត្ត ឲ្យប្រព្រឹត្តតែអំពើល្អ និងមានគុណធម៌។ ព្រះតេជព្រះគុណ ឈឹង ប៊ុនឈា មានថេរដីកាក្នុងនាទីពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់សង្គម បានទូន្មានទៅដល់ពុទ្ធបរិស័ទថា ប្រសិនបើគ្មានគុណធម៌ក្នុងខ្លួន រមែងធ្វើឲ្យមនុស្សរស់នៅមិនបានល្អ និងជួបតែរឿងក្ដៅក្រហាយ មិនចេះចប់មិនចេះហើយ។
ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវផ្សព្វផ្សាយពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់ សង្គម នៃក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការ សាសនា លោក សាន សម្ផស្ស ឲ្យដឹងថា "គុណធម៌" គឺជាប្រធានបទមួយ ក្នុងចំណោមប្រធានបទជាង ៣០០ ដែលគាត់ និងសហការីបានតាក់តែង និងដាក់ប្រគេនឲ្យព្រះសង្ឃទេសនារួចមកហើយ ចាប់តាំងពីកម្មវិធីនេះចាប់ផ្ដើមពីឆ្នាំ២០០៩។
ប្រធានបទដែលជ្រើសរើស ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងស្ថានភាពសង្គមជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា រួមមានការចៀសផុតពីបញ្ហាគ្រឿងញៀន ចៀសផុតពីបញ្ហាក្មេងទំនើង ឲ្យចៀសផុតពីការយល់ខុស ចៀសផុតពីការចាប់រំលោភផ្លូវភេទ និងអប់រំស្ត្រីមានគភ៌ឲ្យចេះរក្សាគភ៌ ឧស្សាហ៍ទៅពិនិត្យ ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យនៅមន្ទីរពេទ្យ ដើម្បីសុវត្ថិភាពមាតា និងទារក។
លោក សាន សម្ផស្ស លោកពន្យល់ថា ព្រះពុទ្ធសាសនាដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងសង្គម និងមិនអាចកាត់ផ្ដាច់បាន ទាំងក្នុងការទូន្មានពុទ្ធបរិស័ទ ឲ្យប្រព្រឹត្តតែអំពើល្អ និងអប់រំយុវជនដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាគ្រឿងញៀន ការប្រព្រឹត្តអំពើអសីលធម៌ និងមិនគោរពឱវាទឪពុកម្ដាយ ឬលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ឲ្យងាកត្រឡប់មកប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ស្គាល់ខុសត្រូវ និងចៀសផុតអំពើអបាយមុខផ្សេងៗ ដែលសង្គមស្អប់ខ្ពើម។
លោក សាន សម្ផស្ស៖ «ប្រទេសកម្ពុជា របស់យើង ជាប្រទេសមួយដែលប្រជាជនភាគច្រើនប្រកាន់គោរពព្រះពុទ្ធសាសនាដ៏លើស លប់។ ដើម្បីបញ្ជ្រាបនូវធម៌របស់សម្មាសម្ពុទ្ធទៅដល់មហាជន របត់នៃការប្រែប្រួលឥរិយាបថរបស់យុវជន យុវនារី ដែលខ្លះជាប់ដោយគ្រឿងញៀន ខ្លះក៏ឪពុកម្ដាយ ឬក៏លោកគ្រូអ្នកគ្រូស្ដីឲ្យមិនស្ដាប់ អ៊ីចឹងឃើញថាផ្លាស់ប្ដូរច្រើន»។
កម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់នឹងសង្គម ស្ថិតក្រោមក្របខ័ណ្ឌរបស់រដ្ឋ ដែលមានគាំទ្រពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងភរិយា និងមាននាទីអនុវត្តផ្ទាល់ដោយក្រសួងធម្មការ។
លោក សាន សម្ផស្ស បន្តថា កម្មវិធីនេះរៀបចំនិមន្តព្រះសង្ឃមកទេសនា ដោយមានពុទ្ធបរិស័ទ ចូលរួមស្ដាប់ និងកម្មវិធីស្មូតច្រៀង ដោយថតជាវីដេអូ និងសំឡេងទុកចាក់បន្តនៅតាមស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ។ លោកបញ្ជាក់ថា ដោយមានកិច្ចសហការគ្នា មានស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុជាង ២០ស្ថានីយរួចមកហើយ ទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន បានយល់ព្រមចាក់ផ្សាយកម្មវិធីនេះដោយឥតគិតថ្លៃ។
លោក សាន សម្ផស្ស៖ «យើងចង់រកម៉ោងណាល្អៗដែរ ដើម្បីបញ្ជ្រាបនូវពុទ្ធឱវាទរបស់ព្រះពុទ្ធសម្មាសម្ពុទ្ធ ដល់ប្រជាជនមហាជនរបស់ពួកយើង។ ទូរទស្សន៍គេទំនេរគេចាក់មួយវគ្គ ពីរវគ្គអ៊ីចឹងទៅ ដែលអង់គ្លេសគេហៅថា ពីរសូរ ឬ បីសូរ (2 show or 3 Show)»។
អគ្គនាយករងស្ថានីយទូរទស្សន៍ស៊ី.ធី.អិន (CTN) និងទូរទស្សន៍ស៊ី.អិន.ស៊ី (CNC) លោក សោម ឆាយា លោកប្រាប់ថា ស្ថានីយទូរទស្សន៍របស់គាត់មិនចង់ចំណេញ ឬរកចំណូលអ្វីពីនាទីព្រះពុទ្ធសាសនានោះទេ ក្រៅតែពីការជួយក្នុងន័យពង្រឹងវិស័យសាសនារបស់រដ្ឋ និងសង្គម ដោយមើលឃើញថា ការអប់រំតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា វាជាផ្លូវមួយបែបទៀតសម្រាប់យុវជន ក៏ដូចជាពុទ្ធសាសនិកជនផ្សេងទៀតបានជ្រួតជ្រាប និងអនុវត្តតាមដំបូន្មានពុទ្ធឱវាទ។
លោក សោម ឆាយា៖ «យើងមើលឃើញថា វាជាការល្អ ដើម្បីបញ្ជ្រាបនូវព្រះពុទ្ធសាសនា ឲ្យប្រជាជនឲ្យកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត វាជាសាសនារបស់រដ្ឋ ហើយក៏យើងត្រូវការឲ្យប្រជាជនរបស់យើងដែលជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធ សាសនា ឲ្យមានការយល់ដឹងរឿងព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត»។
កន្លងមក កម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនា គេកម្រនឹងឃើញចាក់ផ្សាយតាមបណ្ដាញស្ថានីយទូរទស្សន៍ ឬវិទ្យុ ដោយកម្មវិធីនេះមិនសូវមានម្ចាស់ឧបត្ថម្ភ។ វាលែងតែស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុជាតិប៉ុណ្ណោះ ដែលចាក់ផ្សាយនៅពេលមានកម្មវិធីបុណ្យ ឬថ្ងៃសីលជាដើម។
ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន កម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់សង្គម ប្រែជាផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ចាក់ផ្សាយស្ទើររាល់ថ្ងៃ និងស្ទើរគ្រប់ស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ។ ក្នុងនោះ ក៏មានស្ថានីយ និងវិទ្យុខ្លះទៀត បានបង្កើតកម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនាដោយខ្លួនឯងតែម្ដង បន្ទាប់ពីមានការគាំទ្រពីពុទ្ធសាសនិកជន។
តែទោះជាយ៉ាងណា កម្មវិធីនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់នឹងការអប់រំ ត្រូវបានបង្កើតឡើងរៀងរាល់ថ្ងៃសីល ឬមានន័យថា មាន ៤ដងក្នុងមួយខែ។ ជួនកាលកម្មវិធីនេះ អាក់ខានថតខ្លះដែរ ទៅតាមពេលវេលា និងកាលៈទេសៈជាក់ស្ដែងរបស់អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធី។
ពុទ្ធបរិស័ទម្នាក់ឈ្មោះ មាស លី អាយុ ៧០ឆ្នាំ ដែលគាំទ្រនាទីនេះ បានពន្យល់ថា វាជានាទីមួយមានសារសំខាន់សម្រាប់អប់រំផ្លូវចិត្ត និងដំបូន្មានល្អៗពីពុទ្ធឱវាទ ដែលភ្ជាប់នឹងបញ្ហាគ្រឿងញៀន ស្រី ស្រា ល្បែងស៊ីសង និងក្រុមក្មេងទំនើង ដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ តែកម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនានេះ វាហាក់ស្ថិតនៅឆ្ងាយពីចំណាប់អារម្មណ៍របស់យុវជន និងយុវតីនៅឡើយ។
លោក មាស លី៖ «ការអប់រំរបស់ក្រសួងអប់រំ លោកឲ្យបញ្ចូលនូវធម៌ព្រះពុទ្ធលើកដៃឡើងក្នុងដំបូងក្នុងថ្នាក់ទី១ ថា ខ្ញុំសូមមនសិការលើកហត្ថា បង្គំគុណទាំងបីរហូតអ៊ីចឹងទៅ យើងសំពះគ្រូឈរ អង្គុយចុះ គ្រូគាត់បញ្ជាឲ្យធ្វើតាមដំបូន្មានរបស់គ្រូអ៊ីចឹងទៅ ដូច្នេះសុភាពរាបសារហៅថា ចរិយាធម៌ និងសីលធម៌ វាកើតមានក្នុងការអប់រំរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងអាណាចក្រ»។
លោក មាស លី បន្តថា ប្រសិនបើមានការដាក់បញ្ចូលនូវកម្មវិធីព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុង កម្មវិធីអប់រំ ឲ្យបានច្រើន យុវជនអាចចេះផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ សីលសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រ តាមផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលបណ្ដុះឲ្យមនុស្សមិនមានការឆ្គាំឆ្គង និងគ្មានទំនាស់ជាមួយអ្នកផងទាំងឡាយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ធ្វើឲ្យយុវជនចាប់អារម្មណ៍វិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា មានសុជីវធម៌ល្អ និងសង្គមរីកចម្រើន។
វិលទៅលោក សាន សម្ផស្ស ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវផ្សព្វផ្សាយពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់សង្គម នៃក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការសាសនាវិញ លោកថា យុវជនគួរយកពេលវេលាត្រងត្រាប់ការអប់រំរបស់មាតាបិតា គ្រូ សាស្ត្រាចារ្យ និងគោរពការទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាជាងការ យកពេលវេលា និងយកខ្លួនបៀតនឹងគ្រឿងញៀន និងប្រព្រឹត្តអំពើអបាយមុខផ្សេងៗ៕

Radio Free Asia (RFA in Khmer) http://www.rfa.org/khmer/indepth/media_broadcast_on_buddhist_program-09212012024039.html

Tuesday, 18 September 2012

ព្រះពុទ្ធសាសនា និងការអភិវឌ្ឍសង្គម

ដោយ វិជ័យ អានន្ទ

2012-09-18

ក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម គេមិនអាចធ្វើទៅបាននោះទេ ប្រសិនមនុស្សក្នុងសង្គមនោះមិនសាមគ្គីគ្នា។ ដូច្នេះ ការរួបរួមគ្នារបស់ពលរដ្ឋនៃសង្គមនោះ ជាកត្តាដ៏ចម្បងសម្រាប់ជួយជំរុញប្រទេសនោះ ឬសង្គមនោះឲ្យរីកលូតលាស់ទៅមុខ។

យ៉ាងណាមិញ បព្វជិតក៏ជាពលរដ្ឋដែរ ហេតុនេះព្រះអង្គ មានតួនាទីដ៏ចាំបាច់ក្នុងការចូលរួមចំណែក ដើម្បីកសាងប្រទេសជាតិ។
ដោយយល់ឃើញបែបនេះ សមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាជួយសង្គ្រោះខ្មែរ មានការិយាល័យកណ្ដាលស្ថិតនៅវត្តនួនមណីរាម ហៅថា វត្តថាន់ ត្រូវព្រះសង្ឃគង់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកបង្កើតឡើង ក្នុងទិសដៅជួយសង្គ្រោះជនក្រីក្រ។
តំណាងសមាគមព្រះពុទ្ធសាសនាជួយសង្គ្រោះខ្មែរព្រះតេជគុណ យ៉ាន់ សារុន គង់នៅវត្តនួនមណីរាម មានថេរដីកាថា ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាព និងជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋ នៅពេលបច្ចុប្បន្ន សមាគមមានគម្រោងការណ៍ជាច្រើន ដើម្បីជួយជនក្រីក្រ។ ក្នុងនោះ សមាគមជួយជីកអណ្ដូងទឹក ជីកស្រះទឹក កសាងសាលារៀន សាងសង់ផ្ទះជូនអ្នកក្រីក្រ ជួយក្មេងកំព្រា និងព្រះសង្ឃ ខ្វះលទ្ធភាពបន្តការសិក្សា ឲ្យព្រះអង្គបានសិក្សាបន្តជាដើម។ ព្រះតេជគុណមានថេរដីកាបន្តថា ចាប់តាំងពីសមាគមបានបង្កើត នៅឆ្នាំ ២០០៤ មក សមាគមបានជីកអណ្ដូងទឹករាប់រយអណ្ដូងតាមបណ្ដាខេត្តនានា ដូចជាខេត្តតាកែវ កំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង សៀមរាប បាត់ដំបង និងបន្ទាយមានជ័យជាដើម។
ព្រះតេជគុណ យ៉ាន់ សារុន មានថេរដីកាបន្ថែមថា អណ្ដូងទឹក ជាវត្ថុចាំបាច់ណាស់ សម្រាប់ពលរដ្ឋ នៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាលមួយចំនួន ដែលខ្វះប្រភពទឹក៖ «ការជួយនេះ សមាគមនេះ គឺជួយសំខាន់ គឺទីមួយ ប្រជាជនដែលក្រីក្រ ចាស់ជរា ដែលគ្មានទីពឹង ហើយទីពីរទៀត គឺកុមារកំព្រា សាលារៀន ដែលយើងបានធ្វើកន្លងហើយ ដូចជា អណ្ដូងទឹកជាច្រើន ហើយស្រះទឹក។ ស្រះទឹកក៏ជីកជាច្រើនដែរ នៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា»។
លើសពីនេះ ព្រះតេជគុណបញ្ជាក់ថា សមាគមបានសាងសង់សាលារៀនមួយខ្នង ៣ បន្ទប់ នៅខេត្តសៀមរាប ដែលមានសិស្សរៀនប្រមាណ ២៦៨ នាក់ និងសាងសង់ផ្ទះសម្បែងជូនពលរដ្ឋជាច្រើនខ្នង។
ទាក់ទងនឹងការសាងសង់សាលារៀននេះ នាយកសាលាបឋមសិក្សាពន្លឺវិជ្ជាជប់ស្មាច់ លោក គង់ សម្បត្តិ ឲ្យដឹងថា ភូមិជប់ស្មាច់នៃឃុំតាយ៉ែក ស្រុកសូទ្រនិគម ខេត្តសៀមរាបនេះ ជាភូមិទើបកើតថ្មី។ ដូច្នេះ ដំបូងក្មេងៗ នៅក្នុងភូមិនេះ មិនមានសាលារៀនត្រឹមត្រូវនោះទេ គឺមានសាលារៀនមួយខ្នងប្រក់ស្បូវ។ ប៉ុន្តែឥឡូវ ក្មេងៗ ទាំងនោះ មានកន្លែងសម្រាប់រៀនសូត្រសមរម្យជាងមុន ហើយវាជាសមិទ្ធផលដ៏សំខាន់សម្រាប់ជួយវិស័យអប់រំ។ យ៉ាងនេះក្ដី លោក គង់ សម្បត្តិ លើកឡើងបន្ថែមថា សាលារៀនមួយខ្នងនេះ គឺមិនទាន់ឆ្លើយតបនឹងកំណើនសិស្សនោះឡើយ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកកត់សម្គាល់ថា ការចូលរួមរបស់ព្រះសង្ឃក្នុងការជួយអភិវឌ្ឍសង្គម ជារឿងមួយគួរឲ្យរីករាយណាស់ ព្រោះព្រះសង្ឃមានអ្នកជឿទុកចិត្តច្រើន ព្រះអង្គងាយទាក់ទាញសប្បុរសជនឲ្យចូលរួមកសាងសង្គមជាតិ។
លោក គង់ សម្បត្តិ៖ «ឆ្នាំនេះកុមារប្រហែលឡើងដល់ ៣០០ បើតាមជំរឿន វាមានសិស្សថ្មី និងសិស្សឡើងថ្នាក់ ចង់ឲ្យតែជួយព្រោះខ្ញុំមិនដឹងទៅពឹងពីណា បានសមាគមជួយខ្ញុំអរហើយ ខ្ញុំថាទីមួយ ដែលស្រួលជាងនោះ បង្កលក្ខណៈឲ្យកូនចៅទាំងអស់នៅជុំវិញក្នុងភូមិនេះឲ្យចូលរៀនបាន ច្រើនធ្វើឲ្យកូនក្មេងនោះចេះដឹងចង់រៀន»។
ភ្ជាប់នឹងបញ្ហានៃថវិកាទ្រទ្រង់សមាគមនេះ ព្រះតេជគុណ យ៉ាន់ សារុន មានថេរដីកាថា សមាគមទទួលគាំទ្រពីពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស ដូចជា អូស្ត្រាលី កាណាដា បារាំង និងសហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈប្រធានសមាគម ដែលគង់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺព្រះតេជគុណមហា យិន នឿន។
ព្រះតេជគុណ មានថេរដីកាបន្តថា បច្ចុប្បន្ន សមាគមកំពុងតែកសាងសមិទ្ធផលមួយទៀត ដែលមានទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៦ ម៉ឺន ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ សមិទ្ធផលទាំងនោះ រួមមានការកសាងកាំជណ្ដើរឡើងលើភ្នំនាងកង្រី ការកសាងមជ្ឈមណ្ឌលសមាធិនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងការកសាងព្រះពុទ្ធរូបមួយចំនួនទៀត។
ជាងនេះទៅទៀត ព្រះតេជគុណ យ៉ាន់ សារុន មានថេរដីកាបន្ថែមថា សមាគមរៀបចំបោះពុម្ពព្រះត្រៃបិដក ដែលមានតែភាសាខ្មែរសុទ្ធ ដោយមិនលាយឡំនឹងភាសាបាលី ទុកសម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទអាន ហើយនៅពេលឆាប់ៗ ខាងមុខ សមាគមនឹងបោះពុម្ពបទានុក្រមភាសាបាលី-ខ្មែរ ដែលមានរាប់ពាន់ទំព័រ សម្រាប់ទុកឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ព្រោះភាសាខ្មែរជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងភាសាបាលីច្រើន។ ដូច្នេះ ការបោះពុម្ពបទានុក្រមនេះ អាចជាឯកសារដ៏សំខាន់ និងជាមត៌កដ៏មានតម្លៃនៃអ្នកជំនាន់ក្រោយ។
ទន្ទឹមគ្នានេះ ព្រះតេជគុណមានថេរដីកាបញ្ជាក់ថា សមាគមនឹងរៀបចំឲ្យមានការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញផ្សេងៗ ឡើងវិញ ដើម្បីផ្ដល់ចំណេះដឹងដល់កូនអ្នកក្រីក្រ ដែលគ្មានលុយបង់សាលា តែពួកគេចង់រៀន ព្រោះកន្លងមកសមាគមធ្លាប់បើកវគ្គសិក្សាជំនាញខ្លីៗ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារសមាគមខ្វះគ្រូបង្រៀន ទើបសមាគមផ្អាកការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញខ្លីៗ នោះទៅ។ កន្លងមកសមាគមបើកបង្រៀនកុំព្យូទ័រ និងភាសាអង់គ្លេសដល់កូនសិស្សក្រីក្រនៅទីក្រុងភ្នំពេញ និងសិស្សក្រីក្រមកពីខេត្តផ្សេងៗ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះតេជគុណ យ៉ាន់ សារុន មានថេរដីកាបន្ថែមថា អ្វីដែលសមាគមកំពុងធ្វើពុំទាន់ឆ្លើយតបទាំងស្រុង ចំពោះតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋក្រីក្រទាំងនោះនៅឡើយ។
ទាក់ទងនឹងសកម្មភាពរបស់សមាគមនេះដែរ សមណនិស្សិតអនុបណ្ឌិតផ្នែកអប់រំ នៃសាកលវិទ្យាល័យ ព្រះសីហមុនីរាជា ព្រះតេជគុណ អ៊ឹម សំអាត មានថេរដីកាថា ព្រះសង្ឃទាំងអស់ ដែលបានបួសរៀនចេះដឹងហើយ ព្រះអង្គទាំងអស់នោះ គួររៀនយកតម្រាប់តាមថ្នាក់ដឹកនាំនៃសមាគមព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីសង្គ្រោះខ្មែរ ព្រោះសកម្មភាពរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំសមាគម និងសមាជិកនៃសមាគម ដែលកំពុងធ្វើនេះ បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីទឹកព្រះទ័យប្រកបដោយករុណាធម៌ ចំពោះបរិស័ទក្រីក្រ ដែលព្រះសង្ឃគួរធ្វើ។
ម្យ៉ាងទៀត ទំនាក់ទំនងរវាងព្រះសង្ឃ និងឧបាសក ឧបាសិកា មិនអាចកាត់ផ្ដាច់ពីគ្នាបាននោះទេ ព្រោះព្រះសង្ឃ និងឧបាសក ឧបាសិកា ត្រូវចេះជួយយកអាសាគ្នាទៅវិញទៅមក ទើបជួយអភិវឌ្ឍសង្គមឲ្យមានការរីកចម្រើនបានឆាប់រហ័ស។
ថេរដីកាព្រះតេជគុណ អ៊ឹម សំអាត៖ «ព្រះសង្ឃ លោកគួរតែរួមចំណែកផ្អែកខាងមតិយោបល់ ការផ្ដល់យោបល់ ការផ្ដល់គំនិតសំខាន់ៗ នានា ទៅតាមការសិក្សានូវពុទ្ធឱវាទរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាច្រើន ដែលព្រះអង្គទ្រង់សម្ដែងមក ហើយឧបាសកហ្នឹងគួរអនុវត្តនៅសកម្មភាពជាក់ស្ដែងទាំងឡាយ ទាំងពួងនោះ ដូចជា ការអភិវឌ្ឍ ការសន្ដោសប្រោសប្រណី ឬការកសាងប្រទេសជាតិ ការដឹកនាំប្រទេសជាតិ ប្រកបដោយសង្គហៈ ប្រកបដោយនាយកធម៌ ប្រកបដោយទសពិធរាជធម៌អីជាដើម»។
បន្ថែមលើនេះទៀត ព្រះតេជគុណ អ៊ឹម សំអាត មានថេរដីកាបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការធ្វើអំពើល្អ និងអំពើទាំងឡាយណា ដែលញ៉ាំងអ្នកដទៃឲ្យទទួលបានសេចក្ដីសុខ គឺជាពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។
មួយវិញទៀត ព្រះតេជគុណមានថេរដីកាថា កន្លងមក ព្រះសង្ឃមានតួសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការជួយអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ដូចជា ការធ្វើគ្រូបង្រៀន ការទេសនាអប់រំពុទ្ធបរិស័ទទាក់ទងនឹងសីលធម៌រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ការទ្រទ្រង់អក្សរសាស្ត្រជាតិជាដើម។ ដូច្នេះ ព្រះសង្ឃនៅពេលបច្ចុប្បន្ន ក៏គួរធ្វើអ្វីមួយ ដែលជាប្រយោជន៍ដល់សង្គម ដូចបុព្វសង្ឃមុនៗ ដែរ៕

Radio Free Asia (RFA in Khmer) http://www.rfa.org/khmer/indepth/religion-09182012053653.html

Monday, 17 September 2012

ការបញ្ចេញមតិលើបញ្ហាសង្គមគឺជាការចែករំលែកចំណេះដឹង

Monday, 17 September 2012

ប៉ែន មីរ៉ាន់ដា

លោកការីនិពន្ធជាទីរាប់អាន!
សូម លោក ការីនិពន្ធមេត្តាអនុញ្ញាត ចុះផ្សាយលិខិតឆ្លើយតបរបស់ខ្ញុំបាទ ចំពោះលិខិតលោក សុចរិត ដែលមានចំណងជើង «ព្រះសង្ឃមិនមែនជាអ្នករុញច្រានសង្គមឲ្យធ្លាក់ចុះទេ» ចុះថ្ងៃទី០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ និងលិខិតលោក យីន លាងគង់ ដែលមានចំណងជើង «គួរចូលរួមសង់វត្តច្រើន ឬធ្វើកិច្ចការអាណាចក្រច្រើនជាង?» ចុះថ្ងៃទី០៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១២ តបនឹងលិខិតដំបូងរបស់ខ្ញុំ ដែលមានចំណងជើង «កម្ពុជាត្រូវសង់វត្តបន្ថែម ឬមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ-មន្ទីរពិសោធន៍?» ចុះថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២លើទំព័រកាសែតភ្នំពេញ បុស្តិ៍។
ជា បឋម ខ្ញុំបាទសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជូនចំពោះលោកទាំងពីរ ជាពិសេសលោក យីន លាងគង់ ដែលបានចំណាយពេលដ៏មានតម្លៃ ដើម្បីចែករំលែកការយល់ឃើញ និងការគាំទ្រ។ នេះសបញ្ជាក់ឲ្យឃើញពីការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ លើបញ្ហាសង្គមបច្ចុប្បន្ន និងជំរុញការចែករំលែកចំណេះដឹង និងការបញ្ចេញមតិ តាមរយៈសារព័ត៌មានជាមធ្យោបាយប្រាស្រ័យទាក់ទង ហើយខ្ញុំសូមអភ័យទោស ចំពោះការយឺតយ៉ាវក្នុងការឆ្លើយតប ព្រោះខ្ញុំក៏មមាញឹកសរសេរសារណាបញ្ចប់ការសិក្សារបស់ខ្ញុំផង ដែរ។
ជូនលោក សុចរិត
ខ្ញុំ សូមគាំទ្រការលើកឡើងមួយភាគធំ ក្នុងអត្ថបទរបស់លោក ហើយខ្ញុំគិតថា ចំណុចមួយចំនួនធំរបស់លោក ត្រូវបានឆ្លើយតបយ៉ាងក្បោះក្បាយ និងត្រឹមត្រូវដោយលោក យីន លាងគង់។ លិខិតតបរបស់លោក មានន័យគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា លោកផ្តោត និងវិភាគតែមួយផ្នែកនៃលិខិតដើមរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំសូមតបលិខិតរបស់លោក នូវបីចំណុចដោយសង្ខេបដូចខាងក្រោម៖
១. «ការសង់វត្តបន្ថែមមិនមានចែងក្នុងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល តែជាវិភាគទានដ៏ស្មោះស្ម័គ្រ របស់ពុទ្ធសាសនិកសុទ្ធសាធ»៖ ពិតជាត្រឹមត្រូវ តែយើងត្រូវយល់ថា បើយើងមានថវិកាតិចតួចដូចបច្ចុប្បន្ន យើងត្រូវចាយវាយដោយប្រយ័ត្នប្រយែង និងមានតុល្យភាព និងប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច។ សំណួរត្រង់ថា ថវិកាសាងសង់នេះ ពិតប្រាកដ មានប្រភពមកពីណា? នរណាជាអ្នកឧបត្ថម្ភ? ពួកគេបានមកពីណា? បើបានពីការងារសុចរិតវាជាការប្រពៃ បើមិនមែនវិញ វាជាការបារម្ភមួយ។ ចំណុចមួយទៀត គួររំឭកថា លំហូរចំណាយ និងការសន្សំរបស់បុគ្គល ឬគ្រួសារនីមួយៗ សុទ្ធតែជាធាតុសំខាន់ក្នុងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ចំពោះអ្នកមានថវិកាសន្ធឹកសន្ធាប់ហើយ ម្តេចមិនចាប់អារម្មណ៍កសាងស្នាដៃ និងកិត្តិសព្ទលើផ្នែកអាណាចក្រឲ្យបានកាន់តែច្រើន និងចំគោលដៅ? ពោលគឺលើធនធានមនុស្ស និងការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ ដើម្បីជួយជំរុញសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ យើងពិតជាខ្សោយលើផ្នែកនេះមែនទែន ហើយវាហាក់ដូចជាមិនដើរទៅមុខសោះ។
២.«តើនេះមិនបង្ហាញឱ្យ ឃើញ ពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសង្គមមួយ ដែលកាន់តែខ្សោយទៅៗ មានការកែទម្រង់តិចតួច ដែលពិបាកនឹងស្តារឡើងវិញបានទេឬ? » ខ្ញុំមិនយល់ដូចជាលោកទេ ជាក់ស្តែងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសង្គមសព្វថ្ងៃ មិនមែនកាន់តែខ្សោយទៅៗទេ វាដើរទៅមុខ គ្រាន់តែលឿន ឬយឺត វាអាស្រ័យលើកត្តាជាច្រើនដែលកំណត់ឆន្ទៈ មន្ត្រីដែលបំពេញការងារទាំងនោះ។ ម្យ៉ាងទៀតបើលោកក៏យល់ថា«ព្រះសង្ឃក៏ចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍប្រទេស ជាតិ តាមរយៈព្រះពុទ្ធសាសនាយ៉ាងសកម្មដែរ» នោះចំណុចយើងត្រូវការមានតែមួយគត់សព្វថ្ងៃគឺ ឆន្ទៈព្រះសង្ឃ ដូចសម័យអាណានិគមបារាំង ដែលព្រះសង្ឃចូលរួមយ៉ាងសកម្មវាយបំបែកបញ្ហាសង្គម។ ចំណុចដែលលោក យល់ថា «មិនថា ក្នុងអតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាលទេ មនុស្សត្រូវតែជឿលើព្រះ»ខ្ញុំមិនមានចំណេះដឹងផ្នែកពុទ្ធចក្រដូច លោកទេ តែតាមខ្ញុំយល់ ពុទ្ធឱវាទមិនដែលប្រដៅមនុស្សឲ្យជឿលើព្រះទេ ជឿលើខ្លួនឯង ប្រព្រឹត្តខ្លួនឯង ទទួលផលខ្លួនឯង ព្រះអង្គគ្រាន់តែប្រៀនប្រដៅ និងបង្ហាញផ្លូវ។
៣. ខ្ញុំសូមឯកភាពជាមួយលោក លើចំណុចដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់សម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជាឈាន ទៅសហគមន៍អាស៊ាន ឆ្នាំ២០១៥ តែចំណុចទាំងនោះ វាហាក់បីដូចជាទូទៅពេក ម្យ៉ាងរដ្ឋាភិបាល ក៏បាននិងកំពុងអនុវត្ត តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តចតុកោណដូចមានស្រាប់ដែរ។ ពិតណាស់អត្ថបទដ៏ខ្លីរបស់ខ្ញុំ ក៏ដូចជារបស់លោក មិនអាចក្តោបអត្ថន័យសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសទាំងមូលបានទេ តែវាអាចបង្ហាញភាពចន្លោះប្រហោងណាមួយ។
ជូនលោក យីន លាងគង់
ខ្ញុំ សូមថ្លែងអំណរគុណអស់ពីដួងចិត្ត ចំពោះការចែករំលែកការវិភាគ និងការគាំទ្ររបស់លោក។ លោកពិតជាកំពុងមើលតថភាពសង្គម ដូចអ្វីដែលខ្ញុំកំពុងមើលឃើញដូចគ្នា។ ខ្ញុំសូមគាំទ្រទាំងស្រុង ចំពោះការបកស្រាយក្នុងលិខិតរបស់លោក ហើយបានបង្ហាញការពិតបន្ថែមទៀត ដែលបានកើតឡើងហើយដែលមនុស្សមួយចំនួនមិនដែលបានដឹង។
ខ្ញុំ សូម អភ័យទោសរាល់កំហុសឆ្គងបើសិនជាមាន។ សូមលោកសុចរិត និងលោក យីន លាងគង់ ទទួលការគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់អំពីខ្ញុំ៕
ដោយ ប៉ែន មីរ៉ាន់ដា និស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិត នៅសាកលវិទ្យាល័យ New England នៅប្រទេសអូស្ដ្រាលី

Source: The Phnom Penh Post http://postkhmer.com/index.php/national/letter-to-editor/85932-2012-09-17-04-21-43

Friday, 7 September 2012

តួនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា

ដោយ សួន សុផលមុន្នី

2012-09-07

ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធមានរហូតទៅ ៩៥% ប៉ុន្តែអ្នកដែលបដិបត្តិតាមធម៌វិន័យរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធភាគច្រើន មានតែទៅលើមនុស្សចាស់ ដែលជាអ្នកកាន់សីល។ បញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យគេមានការព្រួយបារម្ភទៅលើក្រុមយុវជននៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា។

ព្រះពុទ្ធសាសនាកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ ប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេសង្កេតឃើញមានព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គ កំពុងចូលរួមធ្វើសកម្មភាពជួយដល់ការអភិវឌ្ឍនៅ ក្នុងសង្គមកម្ពុជា តាមរយៈការចុះអប់រំផ្ទាល់នៅតាមសហគមន៍ និងបានទេសនាអប់រំធម៌វិន័យ និងសីលធម៌តាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ មានដូចជា វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ជាដើម។
ព្រះសង្ឃព្រះនាម ទុយ លីណា គង់នៅវត្តពិភិទ្ធារាម មានថេរដីកាថា ក្រៅពីព្រះអង្គបួសជាសង្ឃគង់នៅក្នុងវត្ត ព្រះអង្គបានស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមចំណែកលើការងារអភិវឌ្ឍន៍សង្គម។ ក្នុងនោះព្រះអង្គបានចូលប្រឡូកក្នុងការងារសហគមន៍ ទស្សនៈសីលធម៌ព្រះពុទ្ធសាសនា និងបានសម្ដែងធម្មទេសនាតាមវិទ្យុ។
ព្រះអង្គស្ម័គ្រចិត្តដោយបានបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល និងផ្សព្វផ្សាយពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ហើយនិងផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា៖ «បើកវគ្គបណ្ដុះ បណ្ដាលលើកឡើងអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ក៏ដូចជា ដំណោះស្រាយ ការជំរុញលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជនទាំងអស់រស់នៅក្នុងឃុំគោលដៅហ្នឹង ឲ្យគាត់មានការភ្ញាក់រលឹកយល់ដឹងពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ គ្រឿងស្រវឹង មានការបើកសិក្ខាសាលា អញ្ជើញវាគ្មិនចូលរួម ដើម្បីបកស្រាយអំពីបញ្ហាហ្នឹង ហើយមានការចូលរួមប្រជុំតាមសហគមន៍ ប្រជុំជាមួយក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់»។
នៅក្នុងសកម្មភាពនេះ ព្រះអង្គបានជំរុញឲ្យមេឃុំ ចៅសង្កាត់ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ មេភូមិ ឲ្យមានការកោះអញ្ជើញប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានច្រើនចូលរួម ដើម្បីប្រជុំផ្សព្វផ្សាយស្វែងយល់ពីការងារសង្គម ដែលជាបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនទៀត នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ ព្រះអង្គបន្តថា នៅពេលព្រះអង្គនិមន្តពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ តែងតែឃើញនូវទិដ្ឋភាពនៃការប្រើអំពើហិង្សា ដែលកើតចេញដោយសារការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះអង្គបានសម្ដែងធម៌ផ្ដោតទៅលើការដឹកនាំសត្វ ឲ្យរួចផុតពីទុក្ខក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានោះ ព្រះអង្គបានបន្សល់នូវទ្រឹស្ដីមួយចំនួនសម្រាប់អ្នករស់នៅក្នុង បច្ចុប្បន្នភាព។
ព្រះអង្គបានលើកយកទ្រឹស្ដីមួយដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធសម្ដែងទាក់ ទិនទៅសីលប្រាំ នៅក្នុងចំណុចសីលប្រាំ ព្រះអង្គហាមការបៀតបៀនអាយុជីវិតគ្នា ការកាប់សម្លាប់គ្នា នេះជាទ្រឹស្ដីមួយដែលព្រះអង្គបានសម្ដែងទុក សម្រាប់មនុស្សទាំងអស់គ្នាដែលរស់នៅ៖ «នេះជាទ្រឹស្ដីដែលព្រះអង្គ សម្ដែងចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងសង្គមខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្នហ្នឹង។ ពីព្រោះ បើសិនជាមនុស្សទាំងអស់អនុវត្តន៍ គោរពតាមពាក្យពេចន៍ទ្រឹស្ដីរបស់ព្រះអង្គ ដែលបានបន្សល់ទុកហ្នឹងមក អត់មានការផឹកស្រា អំពើហិង្សាកើតឡើងដោយសារគ្រឿងស្រវឹងទាំងអស់»។
អ្នកសម្របសម្រួលរបស់មជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព (ភីឌីភី) សាខាខេត្តបាត់ដំបង អ្នកស្រី កែវ ឈូក បានថ្លែងថា វិស័យព្រះពុទ្ធសាសនាកំពុងមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងសង្គម កម្ពុជា។ នៅតាមទីអារាមជាកន្លែងបណ្ដុះធនធានមនុស្ស និងជួយដល់សិស្ស និស្សិត ដើម្បីស្នាក់នៅរៀនសូត្រ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាបានជួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកស្មារតី តាមរយៈព្រះសង្ឃទេសនា ការផ្សព្វផ្សាយនៅតាមវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ អំពីដំបូន្មានល្អ ដែលធ្វើអោយមនុស្សកាត់បន្ថយហិង្សា ធ្វើឲ្យមនុស្សចេះស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា៖ «ក្រៅពីហ្នឹង ព្រះសង្ឃបានចូលរួមចំណែកក្នុងការបង្ហាត់បង្រៀនអក្សរសាស្ត្រ ជាក់ស្ដែងដូចនៅបាត់ដំបង យើងនេះ មានសកលវិទ្យាល័យពុទ្ធិកព្រះសីហនុ មិនថាព្រះសង្ឃទេដែលអាចបន្តការសិក្សាបាន សូម្បីតែនិស្សិតជាគ្រហស្ថក៏អាចបន្តការសិក្សាបាន ដូចថា សាលាមានវិន័យបង្ហាត់បង្រៀនអក្សរសាស្ត្រច្បាស់លាស់»។
លោក គឹម ងួន ប្រធានការិយាល័យនៃមន្ទីរធម្មការខេត្តបាត់ដំបង លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ព្រះពុទ្ធសាសនាកំពុងធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងសកម្ម ដើម្បីជួយដល់ការងារអភិវឌ្ឍន៍សង្គមកម្ពុជា។ ក្នុងនោះ ព្រះសង្ឃបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព្រះធម៌ អប់រំសីលធម៌សង្គម តាមវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ និងនៅតាមសាលារៀន។ នៅពេលមានគ្រោះមហន្តរាយដោយទឹកជំនន់ ដោយខ្យល់ព្យុះ គឺវត្តអារាមបានជួយជាថវិកា ជាសម្ភារៈ និងកម្លាំងកាយ ដើម្បីស្ដារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញ ក្រោយពីរងការខូចខាត៖ «នៅ តាមវត្តអារាម ព្រះសង្ឃបានជួយការងារសង្គម ពិសេសជួយដល់កូនចៅប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ដែលអត់មានកន្លែងស្នាក់នៅរៀនសូត្រ។ វត្តអារាមបានក្លាយជាទីតាំងយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់ជួយអោយសិស្សស្នាក់នៅ ដើម្បីសិក្សារៀនសូត្រ អនាគតក្មេងក្លាយជាធនធានមនុស្សសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិយើង»។
មនុស្សចាស់ជរា ស្ត្រីមេម៉ាយក្រីក្រ ព្រះសង្ឃបានជួយផ្ដល់ជាម្ហូបអាហារ ជាសំលៀកបំពាក់។ ក្រៅពីនេះ ព្រះសង្ឃជួយដល់មជ្ឈមណ្ឌលផ្ដាច់គ្រឿងញៀន ផ្ដល់ជាសម្ភារៈ ម្ហូបអាហារ និងឱវាទសម្រាប់ឲ្យអ្នកញៀនថ្នាំញៀន មានការកែប្រែតាមរយៈការអប់រំ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ព្រះសង្ឃបានចូលទៅអប់រំទណ្ឌិតនៅតាមពន្ធនាគារ។ ទាំងនេះ សុទ្ធតែជាសកម្មភាពរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម។
លោក គឹម ងួន៖ «នៅកន្លែងយើងនេះ យើងមានមណ្ឌលវិបស្សនានៅទូទាំងខេត្តបាត់ដំបង មាន៧ទីតាំង ជាពិសេសសកម្មភាពខ្លាំង គឺនៅខាងស្រុកបាណន់ ទ្រុងមាន់ ទ្រុងទា អាហ្នឹងគឺពុទ្ធបរិស័ទដែលមានវិបត្តិផ្លូវចិត្តចូលទៅក្នុងហ្នឹង។ យើងមានឲ្យធ្វើវិបស្សនាកម្មដ្ឋានទៅតាមកម្រិត មានកម្រិតបឋម មធ្យម និងឧត្ដម យើងសិក្សារយៈពេល១០វគ្គ មួយវគ្គ១០ថ្ងៃ មួយវគ្គមានតាំងពីកុមារអីក៏មានដែរនៅក្នុងហ្នឹង។ យើងមានមណ្ឌលវិបស្សនាដែលជាសកម្មភាពជួយខាងផ្នែកផ្លូវចិត្ត គេហៅថា មណ្ឌលវិបស្សនាលទ្ធិកា»។
ក្រៅពីនេះ ព្រះសង្ឃបានបើកអង្គការសម្រាប់ជួយកុមារកំព្រា។ ព្រះសង្ឃបានយកក្មេងៗទាំងនោះ ទៅចិញ្ចឹម ដោយបានបណ្ដុះបណ្ដាលពួកគេឲ្យរៀន រៀនអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ រៀនជំនាញកាត់ដេរ។
ព្រះសង្ឃព្រះនាម ទុយ លីណា គង់នៅវត្តពិភិទ្ធារាម បានថេរដីកាថា នៅប្រទេសកម្ពុជា មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ៩៤ទៅ៩៥% ជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែមានអ្នកបដិបត្តិតាមធម៌ព្រះពុទ្ធមានតិចតួចណាស់។ ក្រុមយុវជននៅកម្ពុជា ពុំបានខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រទេ បញ្ហានេះគឺជាការងាររួមទាំងអស់គ្នា ទាំងវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា និងអាណាចក្រ ដែលចូលរួមអប់រំទប់ស្កាត់៖ «នៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើង នាពេលបច្ចុប្បន្ន យុវជនអត់សូវចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើការសិក្សារៀនសូត្រអីប៉ុន្មានទេ គ្រាន់សប្បាយច្រើន គាត់មិនទាន់មានវ័យអីគ្រប់គ្រាន់ផង គាត់មានស្នេហាអ៊ីចឹងទៅ ជាបញ្ហាមួយដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវធនធានមនុស្ស។ បញ្ហាដ៏សំខាន់មួយទៀត គឺយុវជនតែងតែផឹកនូវគ្រឿងស្រវឹងដែលបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើងដោយសារការ ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនៃគ្រឿងស្រវឹង ហើយជំរុញឲ្យយុវជនហ្នឹងអ្ហែង ផឹកនូវគ្រឿងស្រវឹង ហើយជាពិសេសនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ ស្នើគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ គ្រប់ផ្ទាំងប៉ាណូទាក់ទងទៅនឹងផ្លាកយីហោគ្រឿងស្រវឹងមានគ្រប់ ទីកន្លែងទាំងអស់»។
ព្រះអង្គបន្តថា កម្ពុជាមានយុវជន៣០% ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល១៥លាននាក់។ កម្ពុជា ជាប្រទេសមួយដែលសម្បូរទៅដោយកម្លាំងពលកម្ម ដែលពួកអ្នកវិនិយោគទុនក្រៅប្រទេសសម្លឹងឃើញថា អាចដាក់ទុនទៅបាន ព្រោះមានកម្លាំងពលកម្ម ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ គេមានការបារម្ភពីប្រទេសកម្ពុជា ដោយគេយល់ថា កម្ពុជាទៅអនាគតពុំមានធនធានមនុស្ស ដោយសារយុវជនខ្មែរពុលទៅនឹងគ្រឿងស្រវឹង៕

Radio Free Asia (RFA in Khmer) http://www.rfa.org/khmer/indepth/buddhism_in_developing_country-09072012063531.html

Thursday, 6 September 2012

Field Day "Improving efficiency and reducing emissions from beef production"

Who: Australian Society of Animal Production (ASAP), New England Branch,

University of New England (UNE)

Where: UNE's Tullimba research feedlot, near Kingston, west of Armidale, NSW, Australia

When: Augest 28, 2012 from 1.30pm to 5pm

Group of scientists from University of New England discussing about new research of methane emissions from ruminants

GrowSafe systems, a tool for automatic record of feed intake and refusal in feedlot

A set of GrowSafe systems at UNE's Tullimba research feedlot

Greenfeed gas emission monitor, a tool to measure emission from animal in an open system

Greenfeed gas emission monitor video

Tuesday, 4 September 2012

IJERD – International Journal of Environmental and Rural Development (2010) 1–1

Cattle Feeding and Management Practices of Small-holder

Farmers in Kampong Cham Province, Cambodia

MIRANDA PEN
Royal University of Agriculture, Phnom Penh, Cambodia
Email: penmiranda2005@yahoo.com

DARRYL SAVAGE
University of New England, Armidale NSW, Australia

WERNER STÜR
CIAT, Vientiane, Lao PDR

SOPHAL LORN
Department of Agriculture, Kampong Cham, Cambodia

MOM SENG
Royal University of Agriculture, Phnom Penh, Cambodia

Received 31 December 2009 Accepted 5 March 2010

Abstract Almost all cattle in Cambodia are produced by small-holder farmers. The cattle
are raised in an extensive way for draught power and wealth accumulation purposes. Feed
availability is a major challenge for farmers associated with poor management which
limits cattle productivity. This study reports a survey which was conducted to describe the
cattle feeding and management practices of small-scale farmers in Cambodia. Sixty
farmers raising cattle in Kang Meas and Tbong Khmum districts in Kampong Cham
Province were randomly selected for an interview in 2008. On average the interviewed
farmers raised 4-5 cattle per household. Most of them had cows aged older than 3 years
which were mainly kept for breeding. More than 80% of cattle in Kang Meas were
crossbred, but about 40% of cattle in Tbong Khmum were local breed. Very few farmers
practiced weaning and none timed the date for their cows to calve. However, most of them
selected a bull in their village for mating to cows. No artificial insemination was practiced
in the village. The majority of farmers vaccinated their cattle to prevent the Hemorrhagic
Septicemia (HS) while very few de-wormed their cattle. Cattle feed was mainly based on
grazing in dry and rainy seasons. During the flooding season farmers in both districts
relied on cut-and-carry native grasses and crop residues. Lastly, 60-70% of farmers sold
cattle while only 10-20% bought cattle during the last year. In conclusion, cattle
management by small-holder farmers was assessed as very low in terms of management
and feeding. Farmers still raise their cattle in the traditional way with low health care
intervention. Better housing of cattle with proper health care and improved feeding
systems are recommended to farmers as ways to improve cattle production.

Keywords: Cattle feeding, management, small-holder farmers, production, Cambodia

Fullpaper: http://int-erd.org/images/IJERDvol1_1/132-138.pdf

Constraints to Cattle Production of Small-scale Farmers in Kampong Cham Province, Cambodia

MIRANDA PEN, DARRYL SAVAGE, WERNER STÜR, MOM SENG
$^{1}$ Royal University of Agriculture, Graduate School, Cambodia
$^{2}$ University of New England, School of Environmental and Rural Science, Australia
$^{3}$ International Center for Tropical Agriculture (CIAT), Regional Office, Laos

Almost all cattle raised in Cambodia are produced by small-scale farmers in rural areas. Small-scale farmers commonly use native grasses and crop residues as feed for their animals. Feed resources for cattle have become a constraint as the cattle population and area cultivated with crops have increased; this has resulted in low animal productivity. Suggested alternative: Nutrition has been identified as the single most important constraint to cattle production in Cambodia. Increasing demand for red meat has meant that cattle production represents an important opportunity for Cambodian farmers. This study reports a survey which was conducted to identify constraints to cattle production of small-scale farmers in Cambodia. Sixty randomly selected households raising cattle in Kang Meas and Tbong Khmum districts in Kampong Cham province were interviewed in late 2008.
Most (80 to 90%) household income was derived from the farm (only 10 to 20% of income was from off-farm sources). Cattle production represented 20% of farm income, on average. The mean number of cattle per household was 5. Overall cattle production was assessed as very low, with average inter-calving interval estimated at 18.3 months and mean growth rates of non-lactating animals at less than 100gd^-1. Farmers reported that cattle were mainly used for draught, breeding and selling. This is a significant shift from the traditional approach of using cattle for draught and breeding only, indicating that farmers were responding to market demands.
Farmers rated feed availability as the most important constraint to cattle production, followed by diseases. In the survey villages cattle production was severely constrained by the lack of feed resources which caused low animal productivity. Providing locally available feed (natural grasses and crop residues) for cattle is a major challenge for farmers, requiring high labour inputs. Planting alternative feeds such as forage grasses is an attractive opportunity for small-scale farmers to improve their cattle production.

Keywords: Animal productivity, cattle production, crop residue, feed resource, grasses, small-scale farmer
Full paper: http://www.tropentag.de/2009/abstracts/full/528.pdf Poster (pdf-Format): http://www.tropentag.de/2009/abstracts/posters/528.pdf

Contact Address: Miranda Pen, Royal University of Agriculture, Graduate School P.O. Box 2696, 855 Phnom Penh, Cambodia, e-mail: penmiranda2005

yahoo.com

Tropentag 2009 University of Hamburg, October 6-8, 2009
Conference on International Research on Food Security, Natural Resource Management and Rural Development

Friday, 31 August 2012

សមាជិកអាស៊ាន ៥ប្រទេសបង្កើតសមាគមអ្នកជំនួញស្រូវអង្ករ

ដាក់បញ្ចូលថ្ងៃ 31 August 2012, 16:46 AEST

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, វៀតណាម, ឡាវ, ថៃ និងភូមា បានយល់ព្រមបង្កើតសមាគមអ្នកជំនួញស្រូវអង្ករមួយ ដែលគេជឿថាជាការបង្កើតលើកដំបូងគេក្នុងពិភពលោក។

រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាលោក ចម ប្រសិទ្ធិ ធ្វើសេចក្តីប្រកាសបែបនេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ានថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ច ដែលប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅខេត្តសៀមរាប។
នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង បង្កើតសមាគមនេះ ថៃនឹងបើកតំបន់សេដ្ឋកិច្ចសេរីមួយតាមព្រំដែនរបស់ខ្លួន ដើម្បីជួយឲ្យប្រទេសជិតខាងអាចនាំចេញអង្កររបស់ខ្លួន ក្នុងគោលបំណងបង្កើនការនាំចេញអង្ករជាទូទៅ។
សមាគមមួយនេះ ក៏នឹងធ្វើការចែលរំលែកគ្នាទៅវិញទៅមកនូវព័ត៌មានទីផ្សារ និងបទពិសោធន៍ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានប្រព័ន្ធធ្វើជំនួញ និងផលិតផលមួយប្រកបដោយចីរភាព៕

ABC Radio Australia http://www.radioaustralia.net.au/khmer/2012-08-31/1009022

សម្ពន្ធរដ្ឋកោះតូចៗព្រួយបារម្ភពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ

ដាក់បញ្ចូលថ្ងៃ 31 August 2012, 16:24 AEST

កិច្ចប្រជុំនៅប្រទេសថៃរវាងក្រុមអ្នក ចរចាស្តីអំពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឲ្យដឹងថា ព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ ដែលបណ្តាលមកពីគ្រោះធម្មជាតិ ហើយដែលមានជាបន្តបន្ទាប់នៅជុំវិញពិភពលោកនេះ ជាសញ្ញាមួយតម្រូវឲ្យមានការបន្ថយជាបន្ទាន់នូវការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូន ទៅក្នុងបរិស្ថាន។

កិច្ចប្រជុំអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានរយៈពេល១សប្តាហ៍ បានបើកការពិភាក្សានៅថ្ងៃនេះក្នុងក្រុងបាងកក ដែលជាក្រុងមួយរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរកាលពីឆ្នាំ មុន។

ប្រធានសម្ពន្ធរដ្ឋកោះតូចៗ លោកស្រី Marlene Moses ដែលជាតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋកោះ Nauru ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិដែរនោះ មានប្រសាសន៍ថា អាកាសធាតុដ៏អាក្រក់នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក និងនៅកូរ៉េក្នុងសប្តាហ៍នេះ គឺជាការក្រើនរំលឹកដ៏មានឥទ្ធិពលមួយចំពោះភាពចាំបាច់នៃការទប់ ស្កាត់ការបញ្ចេញឧស្ម័នជាតិពុលទៅក្នុងបរិយាកាស។

លោកស្រី បានឲ្យដឹងផងដែរថា រដ្ឋកោះតូចៗ ងាយរងគ្រោះថ្នាក់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាពិសេស ហើយបើការការពារចំពោះរដ្ឋកោះទាំងនោះពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ទទួលបរាជ័យ នោះអាចធ្វើឲ្យការអភិវឌ្ឍរយៈពេលយូររបស់រដ្ឋកោះទាំងនោះស្ថិត ក្នុងសភាពប្រថុយប្រថាន៕

ABC Radio Australia http://www.radioaustralia.net.au/khmer/2012-08-31/1009026

Labels

Tuesday, 30 October 2012

Education

Sunday, 28 October 2012

Criticism

Saturday's note of my Dad

Friday, 26 October 2012

Saturday, 13 October 2012

Effect of Stylosanthes guianensis supplementation on intake and nitrogen metabolism of Bos indicus cattle offered a basal diet of mixed rice straw and tropical grass

Friday, 12 October 2012

Sunday, 23 September 2012

ការ​ចូល​រួម​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ

ដោយ រដ្ឋា វិសាល

2012-09-23

Friday, 21 September 2012

ពុទ្ធ​សាសនា​ផ្សារ​ភ្ជាប់​នឹង​សង្គម

ដោយ ទេព សុរ៉ាវី

2012-09-21

Tuesday, 18 September 2012

ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម

ដោយ វិជ័យ អានន្ទ

2012-09-18

Monday, 17 September 2012

Friday, 7 September 2012

តួនាទី​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​កម្ពុជា

ដោយ សួន សុផលមុន្នី

2012-09-07

Thursday, 6 September 2012

Field Day "Improving efficiency and reducing emissions from beef production"

Tuesday, 4 September 2012

Cattle Feeding and Management Practices of Small-holder

Farmers in Kampong Cham Province, Cambodia

Friday, 31 August 2012

សមាជិក​អាស៊ាន ៥​ប្រទេស​បង្កើត​សមាគម​អ្នក​ជំនួញ​ស្រូវ​អង្ករ

សម្ពន្ធរដ្ឋ​កោះ​តូចៗ​ព្រួយ​បារម្ភ​ពី​ការ​ប្រែ​ប្រួល​អាកាស​ធាតុ

Cambodian Radio

Cambodian News

ការចូលរួមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងសង្គមខ្មែរ

ពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់នឹងសង្គម

ព្រះពុទ្ធសាសនា និងការអភិវឌ្ឍសង្គម

តួនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា

សមាជិកអាស៊ាន ៥ប្រទេសបង្កើតសមាគមអ្នកជំនួញស្រូវអង្ករ

សម្ពន្ធរដ្ឋកោះតូចៗព្រួយបារម្ភពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ